Als je van een stuk papier van één millimeter dik een toren wil maken van één kilometer hoog, dan hoef je dat maar 20 keer te vouwen. Om maar te zeggen dat het rap gebeurd kan zijn. Het is een mooi visueel voorbeeld van exponentiële groei. En bij een virus gaat dat, als we niets doen, nóg sneller.

Tot zo ver mijn zekerheden. De rest is verwarring. Niet op het persoonlijke niveau. Ik heb niemand raad te geven, maar als ik u was zou ik alle voorzorgsmaatregelen wel strikt volgen. Ik doe het ook. Wel wetend dat zelfs dat geen garantie is: ik ken intussen teveel mensen die het zitten hebben en die zweren dat ze niets hebben gedaan tegen de regels.

De verwarring zit overal elders. Ik weet bijvoorbeeld niet of de sfeer van (lichte tot minder lichte) paniek vandaag terecht is of wordt opgeklopt. Als ik echt moét oordelen, dan denk ik dat het allebei waar is. En ik voeg daaraan toe dat ik de woordvoerders van de verschillende kampen, op een enkele uitzondering na, de beste bedoelingen toedicht.

Dat heeft ook te maken met wat tegenwoordig data heet, gegevens dus. Die zijn bij ons heel gebrekkig, met alle gevolgen van dien voor de modellen. Het zou best kunnen dat over 700 jaar de geschiedenis van de Coronacrisis wordt geschreven zoals Joren Vermeersch dat heeft gedaan in het – zeker in het licht van vandaag - zeer lezenswaardige 1349, over de pest en vooral over de veranderde wereld nadien. Het valt op dat ook toen in feite logisch werd gereageerd op basis van wat men toen wist of voor waar aannam. Is dat nu anders? Neen, maar we moeten het daar wel mee doen.

Want er moet beleid gevoerd. Maar helaas is ook dat feitelijk en communicatief verwarrend. En deficiënt. Denk ik toch. Nee, ik ben er zeker van.

Zo is de ommekeer in onze teststrategie – alweer! - niet uit te leggen. En in de mate dat daartoe een poging is gedaan heeft men maar de halve waarheid gezegd. Het gebrek aan testcapaciteit blijkt men eigenlijk zelf mee te hebben gecreëerd. Jeroen Bossaert van Het Laatste Nieuws heeft dat zwart op wit aangetoond. 

Terzijde, twee dingen vallen daarbij op. Uitgerekend de krant die door het betere Vlaanderen van zowel linkse als rechtse obediëntie geregeld als pulpgazet wordt weggezet, is de enige die kritisch bericht over de Corona-aanpak. Dat is één. Twee: die scoop is door alle media genegeerd. Dat zegt veel over het functioneren van onze Vierde Macht.

Tegelijk is dat deficiënt beleid ook toe te schrijven aan regels en wetten die allicht niet gemaakt zijn voor de toestanden van vandaag. Die – hét voorbeeld is de wet op de openbare aanbestedingen – zorgen onmiskenbaar voor vertraging. Maar kan dat niet anders? Heeft dat ook niet te maken met de traagheid van al wie op een en ander moet toezien? Moet men dat apparaat niet onder druk zetten, net zoals de hele samenleving onder druk staat? Is het redelijk dat men de controleurs buiten die werkelijkheid blijft plaatsen? Is de waarde van het systeem zelf niet belangrijker dan de aloude geplogenheden van zijn bedienaars?  Zijn de checks niet out of balance? 

Neem de avondklok. Ik ben geen jurist maar ik kan me wel inbeelden dat die avondklok en de manier waarop ze wordt gedecreteerd niet klopt met de vrijheden in onze grondwet. Tegelijk denk ik dat zo’n avondklok wel nuttig kan zijn. Is een oplossing die wél verzoenbaar is met onze rechtsstaat ondenkbaar? Ook dat kan ik mij niet voorstellen. Maar ik wil wel in een staat leven waarin het recht het hoogste gezag blijft. U?

Tegelijk – de titel is Verwarring – haat ik de media-casuïstiek die voorgesteld wordt als hét probleem. De horeca is gesloten. Maar een hotel mét restaurant? En Luikenaars die op restaurant gaan in Aken? En als we niet naar Plopsaland mogen, mogen we dan wel naar de Efteling? Het verschil tussen een fles wijn kopen om vijf voor acht en vijf over acht?

Terwijl er talloze getuigenissen zijn van mensen die zien hoe op heel veel plaatsen de basisregels openlijk worden geschonden, maar geen mens die daar iets aan doet. Ook journalisten zien dat: misschien moeten ze dat niet alleen op Twitter zetten? Of is dat delicaat? En zo ja, waarom?

Feit is: we scoren alweer zeer slecht. Meer slachtoffers, meer dan gemiddelde economische schade. Of tellen we beter dan de anderen? Is er, met uitzondering van vele journalisten, iemand die dat ooit heeft geloofd?

Al is ook dat een deel van het probleem: we geloven niemand helemaal. Nog veel erger: we luisteren ook naar niemand zonder commentaar, bedenkingen of erger. Ik kan me voorstellen dat in Frankrijk naar Macron wordt geluisterd, in Nederland naar Rutte, in Oostenrijk naar Kurz, (zelfs) in Italië en Spanje naar Conte en Sánchez. En Angela natuurlijk. Bij ons? Iemand?

Een gevolg van (in willekeurige volgorde) én de barslechte reputatie van de politiek én een institutioneel imbroglio én het gebrek aan electoraal gewicht van de leidende politici én de afwezigheid van een gemeenschappelijk (Belgisch) publiek forum én een recent Corona-parcours dat niet direct uitmunt door geloofwaardigheid.

Voeg daaraan toe dat de communicatie vooral wordt toevertrouwd aan experts die én als adviseurs het beleid mee bepalen én er tegelijk als niet-verantwoordelijke buitenstaanders de critici en commentatoren van zijn, en je krijgt wat je ziet: verwarring.

Dat zou er wel eens kunnen voor zorgen dat – los van de irritatie over de toonzetting - de preken van pastoor Vandenbroucke eindigen in een nog slechter resultaat dan de warrige uitleg van Sophie Wilmes die zich als liberaal niet al te vergaand wou bemoeien met ons privéleven. Het afbranden door experts en media van de vorige regering en het ophemelen van de huidige is onnozel. Wie de Brusselse ministers van Volksgezondheid bezig ziet, kan niet aan de indruk ontkomen dat die een minister aan het persifleren zijn.

Ook federaal is de état de grâce voorbij. Alvast één commentator heeft nu al heimwee naar de sheriffstijl van Pieter De Crem…  Dat was ten minste duidelijk.

Verwarring alom dus. En een stukjesschrijver mag daar één keer over schrijven. Hij/zij hoort ex officio te weten, te vinden, overtuigd te zijn. Vergeef me; voor één keer mag het. Volgende keer over een echt  fantastisch boek. Zeker weten!