Van uw verslaggever in de Kamer

Een hoorzitting vorige week (9 februari) in de Commissie Binnenlandse Zaken: over wat migratie economisch en financieel betekent voor onze samenleving. Een reactie op het rapport van de Nationale Bank. Een rapport dat nog door de Zweedse coalitie is besteld, maar het is pas eind vorig jaar gepubliceerd.

Met toen (zo te zien aan de krantenkoppen) nogal opvallend verschillende lezingen. Er was ‘Kinderen van allochtonen dragen meer bij aan de staatskas’, maar ook ‘Ze pakken onze jobs niet af, ze vinden er zélf nauwelijks’. Of nog: ‘Migranten brengen economisch op, maar niet allemaal.’ En nog eentje: ‘Migratie heeft positief effect op de welvaart (maar het zou nog veel beter kunnen)’.

Koppen met nuance, je vindt ze niet elke dag. Een gevolg van enerzijds politiek correcte journalisten én anderzijds het rapport zelf – de NBB wou zich overduidelijk niet voor één politiek gat laten vangen. Maar de Kamer wou dus meer weten. Jammer dat onze mainstreammedia dat niet hebben gevolgd. Wie politiek-correct wil zijn, moet al eens de journalistieke ogen sluiten. Er was nochtans iets te beleven.

Wat u moet weten. Als zo’n commissie beslist experts uit te nodigen, is er vooraf overleg. Er moet namelijk evenwicht zijn tussen Nederlandstalige en Franstalige experts. In de praktijk gaan de Nederlandstalige Kamerleden dan samenzitten om hun experts aan te wijzen, en de Franstaligen doen hetzelfde. Zelden is daar ruzie over; zelden wordt het spel van meerderheid en oppositie gespeeld. Men probeert evenwichtig te kiezen. Dat is voor wat volgt niet onbelangrijk.

Het begon met Ivan Van de Cloot van Itinera die naast dat ene NBB-rapport ook behoorlijk veel ander studiewerk had doorgenomen. Onze enige echte Belgische denktank is overigens al langer bezig met dat item. Hij stipte aan hoe bij ons bij de berekening van de vergrijzingskost rekening wordt gehouden met 1,3 miljoen migranten waarvan men aanneemt dat die even zo veel aan het werk zullen gaan als alle andere Belgen. ‘We wiegen onszelf blijkbaar graag in slaap,’ zei Van de Cloot.

Want dat weet intussen iedereen: mensen met migratieachtergrond werken minder dan de autochtonen. Dat is een statistisch feit; geen moreel oordeel. België is als het over geringe allochtone arbeidsparticipatie gaat al jaren Europees kampioen. En dat verandert ook niet. In Vlaanderen zijn de cijfers slecht. In Brussel en Wallonië nóg slechter.

Van de Cloot wees ook op internationale studies waaruit blijkt dat overal ter wereld  culturele diversiteit het draagvlak voor de verzorgingsstaat (het zogenaamde sociaal kapitaal) aantast. Hij wees ook op een opvallend verband: hoe flexibeler de arbeidsmarkt, hoe meer werk voor iedereen. Dat is dus bij ons een probleem.

Los van de cijfers signaleerde Van de Cloot nog een ander fenomeen. Nogal wat onderzoekers bekennen dat ze vaak schrikken van de eigen bevindingen. Zodanig dat ze die niet meteen publiceren, omdat ze beseffen de ‘sociaal aanvaarde canon te frustreren’.

Dat laatste kan beslist niet worden gezegd van Jan Van de Beek, een Nederlandse wiskundige en antropoloog. Hij begon met een open deur: als migranten voldoende hoog zijn opgeleid is er een positieve economische impact. Maar hij liet daarna zijn licht over België schijnen. Dat opleidingsniveau is bij ons zeer laag. Van de Beek noemde de studie van de Nationale Bank misleidend. Wat hij in de kranten had gelezen was desinformatie, zei hij ook. Hij had het over ‘moral reading’, zelfs bij de Nationale Bank.

Van de Beek zei dat hij ook wist wat men hem voor de voeten zou gooien: 1. Migranten zijn ook mensen. 2. Je mag over dat soort dingen geen berekeningen maken. 3. Je speelt extreem-rechts in de kaart. Maar in Nederland, zei hij, zijn we die fase al voorbij. We moeten ook. Anders wordt onze verzorgingsstaat steeds onhoudbaarder.

François Gemenne doceert in Luik geopolitiek en migratiebeleid. En die had een originele introductie: ik ben zelf ook een kost, zei hij. ‘En wat ik economisch bijdraag’, vroeg hij zich af, ‘ik zou het niet weten. Maar niemand vraagt mij dat’. Een mooie tournure om te zeggen dat als men dat aan wetenschappers niet vraagt, men dat ook niet moet vragen aan ‘andere groepen’. Migranten dus. Die betalen trouwens zelf hun ‘kost’, zei hij. Want wat ze hier te verduren krijgen, is niet te schatten. Hij vergeleek onze migranten met de Aziaten die in de Verenigde Arabische Emiraten gaan werken. (Toen hij dat zei heb ik een minuutje teruggespoeld om te zien of ik dat wel juist had gehoord. Ja dus.. - SB)

En er was nog. Áls migratie al geld kost, zei Gemenne, dan zijn die kosten toe te schrijven aan de discriminatie waaronder die mensen lijden. Ze komen, worden gediscrimineerd op de arbeidsmarkt, belanden dan bovenmatig in de werkloosheid, en dat kost een smak geld. Maar eigenlijk is dat dus  de prijs die we betalen voor onze eigen discriminatie.

Professor Andrea Rea van de ULB sloot daar naadloos bij aan. Een economische benadering is eng, zei hij. En zelfs rekenkundig verkeerd. Eén voorbeeld: hun opleiding is, anders dan bij de autochtonen, betaald door de landen van herkomst. En dat wordt nooit verrekend. En naast verkeerd, ook niet fair. Migranten zitten in de sectoren die het slechtst betalen. En dus dragen ze ook minder bij. Bovendien – bis repetita placet – ze worden gediscrimineerd. Ja, het duurt langer voor ze aan het werk gaan: ze hebben ook niet de netwerken die de autochtonen wel hebben.

En de professor had ook kritiek op de overheid: we trekken te weinig buitenlandse studenten aan, terwijl die, als ze na hun studie hier blijven, de opbrengst van migratie kunnen vergroten, zei hij. En voorts: we regulariseren te weinig illegalen. Want regularisatie leidt naar werk.

Na hem kwam er nog een andere Luikse professor, ene Marco Martiniello. Die vond dat de politiek te weinig luisterde naar onze ruim aanwezige migratie-experts. We hebben, zei hij, op dat punt een toppositie die ook internationaal wordt erkend. Maar we zijn kennelijk geen sant in eigen land, mede door de communautaire verschillen, voegde hij daaraan toe.

De conclusie van alle onderzoek was volgens hem makkelijk samen te vatten: il ne faut pas réduire la migration à l’économie. Dat is zelfs een verwerpelijk utilitaristische benadering.

Tot zo ver mijn verslag.

Interessant, vind ik. Niet alleen wat gezegd wordt is boeiend, ook het verschil tussen noord en zuid, daar valt niet naast te kijken. Waarbij ik niet eens hoef te vinden dat wat de Franstalige experts zeggen onzin is, al ben ik daar af en toe misschien wel toe geneigd. Feit is: het is gewoon anders, totaal anders.

Zonder twijfel vind je ook in Vlaanderen wetenschappers die zeggen wat hun Franstalige collega’s zeggen. Maar dan kom je terecht bij wat de VRT de laatste maanden in aankondigingen zonder blikken of blozen ‘expert en activist’ noemt. Dan gaat het gewoon om de voortgezette politieke discussie die je kunt samenvatten als een debat tussen links en rechts, maar die zich niet laat ontrieven door al te veel feiten, bewijzen en statistieken.

Ik zie hier wat ik talloze keren in de Kamer heb gezien, ook toen ik tussen 2010 en 2014 voorzitter was van diezelfde commissie Binnenlandse Zaken. Over heel veel onderwerpen zijn er twee binnenlanden.

Zo herinner ik mij dat we vonden dat er dringend iets moest worden gedaan aan de scholing van politiemensen. Dat is bij ons provinciaal georganiseerd. En we gingen experts uitnodigen. Ook dat was een pure noord-zuid-tegenstelling. En onze conclusie was al even puur Belgisch: we gingen het dan maar zo laten; het was te ingewikkeld…

Ik beloof de Bouchez, Calvo’s, De Croo’s, Sinardets en anderen veel plezier bij het introduceren van een expert-based migratiebeleid. Ik hoef u niet te zeggen dat de oplossing wat mij betreft voor de hand ligt. In alle vriendschap en met het grootste respect pour les uns et les autres


Eerder

Leve de werkelijkheid

Het was een opvallend moment. Geert Wilders in debat met Rob Jetten, boegbeeld van het links-liberale D66. Wilders heeft nagetrokken dat Jetten, minister van Klimaat in het demissionaire kabinet Ru...

Lees het hele artikel

Nieuw Sociaal Contract

Ik heb het vele keren gedaan voor de VRT: verkiezingsprogramma’s maken. Het eerste was de vinger op de zere plek leggen, proberen te bepalen waar de verkiezingen over gingen. Wanneer je dat doorhad...

Lees het hele artikel

Een uphill battle

Het is zo ver: Doorbraak zit al een kleine week in een nieuw jasje. Er is een vaste ploeg die beslagen op het ijs staat, er zijn ook nieuwe mensen die voor Doorbraak schrijven. Het is tijd voor de ...

Lees het hele artikel

Raar, en het doet zeer

Ik kreeg het van jongs af aan ingelepeld. Toen ik nog maar nauwelijks kon lezen zag ik het in verschillende talen op de toren staan: Nooit meer oorlog. Het is lange jaren meegegaan. Het werd een L...

Lees het hele artikel