The children of Mrs. Thatcher

We zijn dat vergeten, maar eind jaren ’70 stond het Verenigd Koninkrijk eigenlijk onder curatele van het IMF. Een beetje, of meer dan een beetje, zoals een aantal Europese landen vandaag. Onder impuls van stalinistische vakbondsleiders werd zoveel gestaakt dat zelfs de doden niet meer werden begraven.

Thomas Cook en Rolls Royce waren totaal mismeesterde staatsbedrijven. Gooi daar bovenop nog flink wat inflatie en werkloosheid, en belastingtarieven die Hollande en Di Rupo doen watertanden. Albion at the end of the 70ies.

En toen kwam Maggie. “I can't bear Britain in decline. I just can't”, zei ze. Waarmee ze meteen hét verschil maakte: de rest van de politiek had zich al lang verzoend met de rol van curator van het sterfhuis.

Zeker, Mrs. Thatcher maakte ook kapitale fouten. Ze centraliseerde te veel macht in London. Als kruideniersdochter uit de lagere middenklasse deed ze niets om te verhinderen dat Engeland van een klassenmaatschappij evolueerde naar een kastenmaatschappij. En hoewel ze zelf een haast fysieke afkeer had voor schulden, maakten net haar hervormingen mogelijk dat de financiële sector gigantische putten kon graven waarvoor we dus nu de prijs betalen.

Kapitale fouten dus, maar ook kapitale verdiensten waarover hardnekkige mythes leven. Dat zij verantwoordelijk zou zijn voor de fabriekssluitingen en de massale werkloosheid in het noorden van Engeland. Ze gaf alleen geen uitstel van executie, zag geen nut in therapeutische hardnekkigheid... Dat ze als een bezetene sabelde in de staatsuitgaven. Onder Tony Blair gaf de staat minder uit…

Dat de armen armer en de rijken rijker werden. Klopt ook niet. Iedereen werd rijker, alleen de rijken veel meer. En nog eens, het probleem van arme mensen is groter als er onvoldoende rijke mensen zijn...

A propos. De gelijkenis vandaag tussen de oude industriële bekkens in Zuid-België en die in Noord-Engeland valt op. De chronische werkloosheid, de schrijnende kinderarmoede, grotere ongelijkheid, een onderwijssysteem dat niet tot sociale mobiliteit maar tot sociale verstarring leidt, ... In Zuid-België verdoven ze de patiënt dan wel, genezen doet hij zeker niet.

Steeds meer lijkt ook op federaal niveau het beheren van het verval de enige therapie. Geen modern eenheidsstatuut, maar het betonneren van ons voorbijgestreefde onderscheid tussen arbeider en bediende. Begrotingsdoelstellingen worden afgezwakt en doorgeschoven. Geen verdere pensioenhervorming, maar een zoveelste commissie. De loonlasten, dat doen we... vanaf 2018. En dan zeggen we: Belgium is back.

Europa heeft geen thatcherisme nodig. De inclusieve markteconomieën van Noord-Europa zijn elk op hun manier succesvoller dan Groot-Brittanië. En te hopen valt dat Vlaanderen zeer binnenkort tot Noord-Europa zal worden gerekend. Maar wat we wel van Thatcher kunnen leren is dat je je nooit bij het verval mag neerleggen. Al was het maar vanwege de verantwoordelijkheid tegenover komende generaties.

Voorbij de waan van de dag is de erfenis van een politicus trouwens het best te beoordelen door te kijken hoe minder dappere opvolgers er mee omspringen. Dat we vandaag allemaal de kinderen van Margeret Thatcher zijn, zoals Andrew Marr het zei, is de beste graadmeter van haar succes. Dat wist ze zelf trouwens ook. Gevraagd naar haar grootste verwezenlijking, was haar antwoord even simpel als geniaal: Tony Blair. Dat kunnen alleen de Heel Groten.


Eerder

Leve de werkelijkheid

Het was een opvallend moment. Geert Wilders in debat met Rob Jetten, boegbeeld van het links-liberale D66. Wilders heeft nagetrokken dat Jetten, minister van Klimaat in het demissionaire kabinet Ru...

Lees het hele artikel

Nieuw Sociaal Contract

Ik heb het vele keren gedaan voor de VRT: verkiezingsprogramma’s maken. Het eerste was de vinger op de zere plek leggen, proberen te bepalen waar de verkiezingen over gingen. Wanneer je dat doorhad...

Lees het hele artikel

Een uphill battle

Het is zo ver: Doorbraak zit al een kleine week in een nieuw jasje. Er is een vaste ploeg die beslagen op het ijs staat, er zijn ook nieuwe mensen die voor Doorbraak schrijven. Het is tijd voor de ...

Lees het hele artikel

Raar, en het doet zeer

Ik kreeg het van jongs af aan ingelepeld. Toen ik nog maar nauwelijks kon lezen zag ik het in verschillende talen op de toren staan: Nooit meer oorlog. Het is lange jaren meegegaan. Het werd een L...

Lees het hele artikel