Voor één keer zijn Johan Vande Lanotte en ik het eens over een cijfer. De armoede daalt inderdaad in Vlaanderen, ik haal dat ook aan in mijn voorstelling De stand van het land. Alleen vergelijk ik Vlaanderen niet met Duitsland, maar met onze Waalse buren. Daar is de armoede immers dubbel zo hoog, en loopt ze ook niet terug. Dat dit alles gebeurt onder het dak van dezelfde sociale zekerheid, bewijst overigens dat het economisch DNA van Vlaanderen en Wallonië verschillend is, en dat je beleid op maat moet kunnen voeren.

Verschenen in De Standaard van 3/9/2013:

Vlaanderen is een open, inclusieve economie, gericht op de wereld. Wallonië is veel meer een – om de term van Geert Noels te gebruiken – afhankelijkheidseconomie. Of in de woorden van PS-voorzitter Paul Magnette: ‘We hebben nooit geloofd in de actieve welvaartsstaat.’

Dat Vande Lanotte Vlaanderen met Duitsland vergelijkt is nog om een andere reden niet correct. Vlaanderen is een natie, maar nog altijd geen staat (hoezeer we daar ook beter zouden van worden). Duitsland is dat wel. Het Duitse armoedecijfer kan de vergelijking met België meer dan doorstaan. Sterke Duitse deelstaten als Beieren doen het bijna even goed als Vlaanderen.

Duitsland heeft inderdaad meer working poor dan België, maar niet noemenswaardig meer dan een land (van gelijkaardige grootte) als Frankrijk. En dan zwijgen we nog over alle kwetsbare groepen die in België van de arbeidsmarkt worden gehouden: nergens in de EU zijn er minder mensen met een migratieachtergrond aan het werk dan in België. Niet iets waar de socialisten na 25 jaar regeringsdeelname mee te koop lopen. Ik begrijp dat.

Afhankelijkheidseconomie

In het tv-debat zondagavond gooide de Duitse bondskanselier Angela Merkel met een bloemetje naar Peer Steinbrück, ze prees de hervormingen van haar voorganger en Steinbrücks partijgenoot Gerhard Schröder. Het globale plaatje van de Hartz-hervormingen voor de flexibilisering van de arbeidsmarkt en het competitiever maken van de economie lijkt me overweldigend positief. De werkloosheid was begin jaren 2000 in Duitsland hoger dan in Frankrijk. Vanaf 2005 wordt die trend gekeerd.

Vandaag zit de werkloosheid in het land van Merkel op het laagste punt ooit. Wij zitten op het hoogste punt in 14 jaar. Dat er excessen zijn in Duitsland, dat zal wel. Het lijkt me net de taak van de politiek om die excessen aan te pakken, niet om een globaal succesvol systeem af te schieten.

Vlaanderen hoort in een rijtje met de Scandinavische landen, Nederland en de beste Duitse deelstaten. Landen en regio’s die zowel het belang van een competitieve, op de wereld gerichte economie erkennen als het belang van duurzame sociale bescherming. Dat is ons model, en een model waarvan we weten dat het werkt.

Jammer genoeg staan de hefbomen op federaal niveau meestal ingesteld op de afhankelijkheidseconomie naar PS-model. De passieve kosten in de werkloosheidsuitkeringen bedragen in België bijna 2 procent van het bbp. In Duitsland is dat de helft. We blijven het enige land ter wereld waar de werkloosheidsuitkering onbeperkt blijft in de tijd. De loonwig voor een laag arbeidsinkomen in België is 50,5 procent, in Duitsland is dat 5 procent minder. De activiteitsgraad in België is 62 procent. In Duitsland ligt de activiteitsgraad ruim 10 procent hoger. Het zijn cijfers van de oeso ter illustratie.

Beleid op maat

Als de hefbomen niet naar de Vlamingen willen komen, moeten de Vlamingen maar naar de hefbomen gaan, dat is het idee dat achter mijn sortie van dit weekend zit. Met lastenverlagingen en een flexibelere, modernere arbeidsmarkt moeten we de hefbomen op een beleid zetten dat een open, inclusieve economie als de Vlaamse ten goede komt. Want de toestand is ernstig. Anders dan Nederland en Duitsland heeft België de voorbije 20 jaar 30 procent van zijn exportaandeel verloren. Dat is onze koopkracht op lange termijn die bedreigd wordt. Op de vergrijzing zijn we ondanks 25 jaar socialistische excellenties op het departement Pensioenen al evenmin voorbereid.

Johan Vande Lanotte ziet dus wel Duitse splinters, maar geen Belgische balken. Belgische balken die je nooit weg krijgt zonder staatshervorming, laat dat duidelijk zijn. Je kan in dit land pas structureel hervormen als je de structuren hervormt. Het is een en-enverhaal: sociaal-economisch hervormen gaat hand in hand met confederalisme, met beleid op maat. Het een kan niet zonder het ander.