Het bestaat al minstens 30 eeuwen en het is het voorrecht van de allergrootsten. Hector, de Helmboswuivende en Apollo de Muizenverdelger (Σμινθεύς – in de humaniora moest ik daarom lachen). Dik twintig eeuwen later was er de vos, den fellen metten grijzen baerde in het epos dat opent met Het was in eenen tsinxen daghe (ik schrijf dit stukje op Pinksteren). En toen moest nog de Leeuw van Vlaanderen komen, graaf Robrecht van Bethune, en later kreeg Johan Museeuw hetzelfde epitheton, zelfs al kwam hij als triomfator nog niet in de buurt van de Kannibaal of de Keizer van Herentals. Vandaag: de Groot-Viroloog.

Ik geef het toe: ik vind het leuk om epitheta te verzinnen. Soms blijven die plakken, soms ook niet. En je moet ook een beetje geluk hebben. Al twee keer is mijn eigen epitheton becommentarieerd in het editoriaal van de meest gelezen Vlaamse krant. En in De Afspraak werd mijn epitheton als probleem voor de voeten geworpen van de voorzitter van de N-VA. Ik heb al voor minder gespeeld. Ook al voor minder hard gelachen.

Ernstig nu. Zo’n epitheton is alleen maar krachtig als het dubbelzinnig is: positief en negatief, en nog veel daartussen, en dat in één of twee woorden. Dat geldt voor Apollo, voor de sympathieke vos die een wreedaardige boef is; voor de Groot-Viroloog.

Al vele keren heb ik de intelligentie van de Groot-Viroloog uitbundig geprezen. Zijn roemruchte lezing – klopt het dat die van het net is gehaald, en zo ja, waarom? – over hoe virologen moeten communiceren bij een pandemie is Reynaerdiaans: eigenlijk legt de Groot-Viroloog daar uit hoe je gebruik en misbruik kan maken van de zwakte punten, de middelmatigheid en de blindheid van journalisten om de hele zaak naar je hand te zetten. In de zaal wordt trouwens hard gelachen. Omdat iedereen ziet hoe simpel én geniaal het is: een combinatie waarmee je ware intelligentie kunt meten.

Dat was trouwens alleen maar de theorie, het systeem, uitgesproken in onverdachte tijden. Maar toen moest dat ineens in de praktijk worden gebracht. En dat is gelukt, summa cum laude. Vele maanden lang.

Het is eigenlijk pas gestopt toen VRT en VTM na een wetenschappelijke analyse pijnlijke verwijten kregen over de hyperdominantie van de Groot-Viroloog, waarbij zelfs de opmerking viel dat het normale functioneren van media in een democratie in het gedrang kwam. Dat bevestigde eigenlijk alleen maar wat al langer van diverse kanten werd opgeworpen, maar dat wordt straal genegeerd. Berouw komt steevast na de zonde: bij de verkiezingen te veel klimaatactivisme, ai, sorry… Bij de pandemie: te veel Groot-Virologie, ai, neem ons niet kwalijk…

Waarmee meteen gezegd is dat de Groot-Viroloog niet met alle zonden Israëls moet worden beladen. Want – nog eens – hij is tactisch slim. En van Israël gesproken: hij heeft – en dat is zijn volste recht – daarover uitgesproken scherpe standpunten. Wie gazacaust googelt – het idee dat Israël in de Gazastrook een genocide aanricht – komt uit bij de Groot-Viroloog. (Nee, ik ben niet de enige die nieuwe woorden creëert).

Maar zet de Groot-Viroloog in een debat met Bart De Wever en Rik Van Cauwelaert, en beide heren wijzen op de corruptie en de terreur van Hamas, wijzen erop dat Israël een rechtstaat is, en de Grootviroloog zit minzaam te knikken: hij doet niet de minste moeite om daar iets tegenin te brengen. Slimme mensen weten wanneer er geen beginnen aan is. David tegen Goliath, dat is de uitzondering, niet de regel. Daarom wordt dat verhaal ook al zo lang verteld.

De Groot-Viroloog is ook zo slim om nooit enig commentaar te leveren bij wat andere virologen, epidemiologen, vaccinologen zeggen. Dat voorkomt dat hij moet antwoorden op kritische vragen. Dat dat tegelijk de negatie is van de wetenschappelijke methode - die tegenspraak en twijfel impliceert – zal hem worst wezen. Er zijn nu eenmaal prioriteiten. De Groot-Viroloog is begonnen als wetenschapper, maar dat is een niveau dat hem al lang niet meer interesseert. Of laat ik zeggen dat hij het is overstegen. Hij wil de hele samenleving, niets meer, niets minder. Het beleid, de politiek, de machten, alle checks and balances, ze mogen allemaal in één hand: de Zijne, de Enige, de Eerste.

Het is een bekend systeem. Hard waar het hard moet, zacht waar het zacht kan. Zacht, als je geen schijn van kans hebt tegen De Wever. Hard, als een jongen die bij een lockdownfeestje probeert te ontsnappen, en van een dak valt en sterft; geen compassie. Geen compassie met een radeloze cafébaas die failliet gaat; die geef je hooguit via Twitter een tip: ‘Zorg dat je meer inkomsten hebt dan uitgaven. Probeer dan maar eens failliet te gaan!’

De vergelijking zal u verwonderen, maar ik denk dat ze correct is: het heeft allemaal een hoog Jeff Hoeyberghs-gehalte. Verdient als plastisch chirurg goed de kost, van mij mag het, maar eigenlijk is dat ook een beetje saai. Al jaren geleden ontdekte Jeff – ook hij: zeer intelligent - dat hij als geen ander mensen kon opjutten. In geen tijd werd letterlijk het hele café afgebroken. Jeff stond op een tafel, en keek toe. Stak zelf geen poot uit. Na afloop betaalde hij wel loyaal mee de schadevergoeding; zoveel was hem dat amusement wel waard.

Recent heeft hij ontdekt dat je je niet moet beperken tot één café. Eén toespraak in een auditorium, en de samenleving zorgt voor de schaalvergroting: van caféklap naar wereldprobleem. De Groot-Viroloog kent dat mekaniekje minstens zo goed als Hoeyberghs.

De meest wakkere lezers zullen nu opmerken dat wat hierboven staat alleen maar één grote loftuiting is voor de Groot-Viroloog. Dat is juist. Maar dit is deel 1. Morgen meer. 

Doorbraak, 25 mei 2021