Er zijn van die formats die ronduit geniaal zijn. Een ervan heb ik talloze keren schaamteloos gejat, zij het dat ik de uitvinder alle eer liet: de Huysentruytse les. Op het einde van SOS Piet kwam altijd dezelfde vraag: ‘En, Marjetje, wat hebben wij vandaag geleerd? Eén…?’ En dan moest Marjetje drie-vier puntjes in drie-vier woorden geven. Geniaal. Carl Devos kan dat, als het over politiek gaat, perfect: ‘Professor, wat hebben wij geleerd?’ Mijn eigen beste proffen konden ingewikkelde dingen ook aan de boeren uitleggen.

Wat hebben wij dus geleerd van de Nederlandse verkiezingen ?

Eén. Links heeft een gigantisch narratief-probleem.

Geen enkele linkse partij haalt daar nog tien zetels; allemaal samen vullen ze nog geen derde van het halfrond. Links heeft een dubbel probleem. Men gaat enerzijds ten onder aan de eigen politieke correctheid die botst op de wisdom of crowds, zeg maar gezond verstand. En anderzijds blijft men plakken aan ouwerwetse vakbonders-linksigheid bij de SP (bij ons PvdA), bij de PvdA (bij ons SP.A) of – voor de ex-gelovigen onder hen – bij Groen-Links (bij ons Groen). De mensen… geloven dat niet meer.

En het is geen toeval dat Groen-Links het hardst wordt afgestraft. Dat heeft weinig te maken met de stimulerende aanwezigheid in Den Haag van Kristof Calvo. Wél met de geloofwaardigheid van de corebusiness van de ecologisten. Links heeft twee problemen; groen drie.

Heel veel mensen beseffen maar al te goed dat er een gigantisch milieuprobleem is dat écht moet worden aangepakt, maar als je ook daar een politiek-correcte fetisj van maakt, én het wordt ook nog eens gekoppeld aan de vaak achterhaalde eisen van de klassieke linkerzijde, dan krijg je rammel van hier tot in Den Haag.

Een mooi voorbeeld is het standpunt over atoomenergie. Dé oplossing voor een gigantisch milieuprobleem. En nogal wat groenen beseffen dat. Maar niemand die dat durft zeggen. Meer zelfs. Tinne Van der Straeten verkondigt nog liever fakenews over duizenden doden bij de kernramp in Fukushima – waar welgeteld één dode is gevallen.

Twee. Extreem-rechts als anti-migratie en (vooral) anti-islam-partij is er, en gaat nooit meer weg.

In meerdere gedaanten: de PVV van Wilders (socio-economisch overigens links), het Forum voor Democratie van Baudet. Baudet profiteert ook van de pandemie-ontkenning: voor 73 % van zijn kiezers, zag ik bij de NOS, is dat hét motief om FVD te stemmen. Het zou, als er vandaag bij ons verkiezingen waren, ook hier werken: het Vlaams Belang weet dat, en je kan, als je goed luistert, dat aan de standpunten van die partij ook zien. Maar net omdat er bij ons géén verkiezingen zijn, gaan ze er niet volop op door.

Drie. Liberalen hebben de wind mee, maar dat is – ondanks de zeer begrijpelijke lokale vreugdekreten – slecht nieuws voor onze Open VLD.

Want die partij is én VVD in theorie én D66 in praktijk, en dat zie je er ook aan. Dat is zeer problematisch. Wie centrum-links en centrum-rechts moet/wil zijn, eindigt bij het CDA/CD&V-profiel. En over de CDA was er gisteravond op televisie een opvallend terugkerend zinnetje om het verlies uit te leggen: waarvoor staat die partij?

Van de VVD én van Rutte kan ik – kennelijk anders dan nogal wat Vlaamse commentatoren - maar al te goed zeggen waarvoor ze staan. Ruttes Voor visie moet je naar de oogarts is een goed gevonden zinnetje om niet te moeten antwoorden op ongelegen vragen, maar het is even onwaar als Dehaenes De problemen oplossen als ze zich stellen. Maar omdat België België is heeft Jean-Luc er ook nog eens een knol van een gallicisme ingestoken). Al is het dus twee keer gelogen: ik heb in mijn hele leven nooit één politicus ontmoet die zo ver vooruitdacht als Dehaene.

Van Rutte kan ik met feiten staven dat hij een klassieke rechts-liberaal is, Euro-kritisch, aanhanger van een echt vrijemarkteconomie – hij heeft het ooit gepresteerd om te doen alsof Milton Friedmans zinnetje over het zand van de Sahara dat op raakt als je de woestijn aan de socialisten toevertrouwt, voor te stellen als eigen vondst – en met een uitgesproken Nederlands identiteitsverhaal ook. De VVD heeft overigens ook enkele zeer islamkritische stemmen mét migratie-achtergrond.

Men mag politieke behendigheid niet verwarren met politieke vaagheid. Rutte heeft ruggengraat. Kijk naar waar Nederland staat: met de begroting, de belastingdruk, het sociaal model en de arbeidsparticipatie, de staatsschuld… En vergelijk dat met het VLD-parcours na meer dan twintig jaar regeren.

Terzijde. Er is ook het opvallende resultaat van VOLT – de pan-Europese partij die uit het niets drie zetels haalt. Die zal dus ook bij ons aan de verkiezingen deelnemen. Als die hier willen scoren, is er maar één man die hun hele programma van harte kan onderschrijven en dus die lijst kan trekken: Guy Verhofstadt! Hou hem in de gaten!

Ook van D66 weet ik waarvoor ze staan. Groen, maar niet klassiek links. Sociaal, maar zonder de gekkigheid van de linkerzijde. Ethisch progressief ook. Niet voor niets noemen ze zich liberaal.

Vier. De politieke strijd wordt in Nederland en bij ons meer dan ooit tevoren uitgevochten in het centrum.

En wie daar een consistent, door de werkelijkheid gedragen, vernieuwend (maar tegelijk niet bedreigend), goed gebracht verhaal heeft, wint.

-’t Is simpel hé Marjetje? - Eigenlijk wel, joat!

Helaas is het ook weer niet zó simpel… Formats zijn ook maar wat ze zijn: instrumenten. Wat hierboven staat, geldt alleen voor Vlaanderen. We hebben het over de Nederlandse les, en – dat is al lang zo - in Wallonië en Brussel is dat niet meteen het favoriete vak, ze volgen die les niet.

En ja, u kan dat een reusachtig probleem vinden. Zelf zie ik daar eigenlijk de oplossing. En u weet het van mij: België mag gerust blijven bestaan. Liefst zelfs. Vlaanderen moet daar toch eens over nadenken.