Alles komt terug

In deze tijden is er veel wat we niet weten: hoe lang gaat de coronacrisis nog duren? Wat, waar en hoe zwaar zullen de gevolgen zijn? Wat gaat dat kosten? Talloze onbekenden zijn er, en daar bovenop nog een flinke scheut existentiële onzekerheid: word ik ook ziek? Of ga ik eraan ontsnappen? Twee dingen zijn wél zeker: het zal ooit stoppen, en dan komt alles terug. Ook de gewone politiek.

Zelfs al doet die vandaag er beter aan zich bescheiden op te stellen. Discussies tussen politici en virologen – waar media dan ook nog eens op focussen, bij gebrek aan andere ‘inhoud’ – zijn dwaas. Idem dito met de focus op minister X die zoveel weken terug iets gezegd heeft dat nu niet blijkt te kloppen. De simpele waarheid is dat iedereen zich heeft verkeken. Én de politiek én de mensen. Media creëren daarmee verwarrende communicatie, vergroten ook de onzekerheid (maar dat is wel goed voor de kijkcijfers).

Dwaas is ook dat de Europese volksvertegenwoordigers van de N-VA in tijden waarin empathie een sleutelwoord is, zich onthouden over het toekennen van 37 miljard Europees geld ter bestrijding van Corona, omdat het Belgische deel ervan niet correct verdeeld wordt. Zelfs als dat zo is, dan nog: nu niet! Zeker niet als dat Belgische deel een duizendste is van het totale bedrag. Daarmee creëert de partij eens te meer (totaal overbodige) grote communicatieve schade.

Nu niet, dus. Vooral omdat in een, hopelijk dichtbij, post-coronatijdperk het gewone politieke debat zal terugkeren. Want dan zal blijken dat er in dit land politiek niets is gewijzigd: de verdeeldheid tussen zij die vinden dat er niet teveel moet veranderen (het linkse zuiden) en zij die vinden dat alleen ingrijpende hervormingen welvaart en welzijn op niveau kunnen houden (het rechtse noorden), zal onverminderd voortduren. Het idee dat deze zeer zware crisis de werking, het nut en de zin van België zal aantonen of zelfs versterken is én naïef én kortzichtig én vooral wishful thinking.  

Je ziet het nu al. Op de sociale media en in het weekend in De Zevende Dag. De manier waarop Miranda Ulens van het ABVV al meteen de strijd aanging met Pieter Timmermans van het VBO was veelzeggend. De vakbonden – die nu dankzij een door de overheid georganiseerd feitelijk monopolie de ledenaantallen zien groeien als kolen – vinden het moment gekomen om een tournee generale te organiseren.  

Naast liefst zo groot mogelijke technische werkloosheid (waar niet de betrokken mensen maar wel de vakbond beter van wordt) moeten er ook nog premies (bibbergeld) komen voor zij die wél werken; voor zij die thuis werken - zelfs die uit de openbare sector van wie de wedde is gegarandeerd - want ook die hebben door dat thuiswerk meer energiekosten; voor zij die al eerder langdurig werkloos waren - want waarom zouden zij die Vlaamse premie niet mogen hebben die de technisch werklozen wél krijgen? En als het moet wordt er als toemaatje in de warenhuizen prompt gestaakt: ze zijn te lang open.

Voltaire wist het al: de geschiedenis herhaalt zich nooit, de mensen altijd. Toen in Europa de pest woedde, zag je hetzelfde ná de pest: de 14de-eeuwse Florentijnse historicus Matteo Villani hoopte na de pandemie van 1348 dat mensen ‘door het ervaren van Gods toorn betere mensen, nederig, deugdzaam en katholiek’ zouden worden. Maar niets daarvan. Ze ‘gaven zich over aan een nog bandelozer en schandelijker manier van leven dan voorheen.’* (* de lezer merkt: 40 jaar lang zinnetjes en stukjes overschrijven; het is nooit nutteloos.)

Die vergelijkingen met grote pandemieën uit het verleden duiken overigens als maar meer op, en ze zijn vaak interessant, wel wetend dat alle vergelijkingen altijd mank zijn. Maar toch. Na diezelfde pestplaag in 1348 werd in 1349 door de Engelse overheid een wet uitgevaardigd om de economie te beschermen. Met daarin onder meer de bepaling dat niemand meer mocht verdienen dan in 1347. Inclusief straffen voor wie werk weigerde, én voor werkgevers die met een hoger loon toch probeerden werknemers af te snoepen van een andere werkgever. Op vele andere plaatsen in Europa ontstonden hetzelfde soort reglementen. In Engeland werd dat uitgevaardigd toen het parlement niet bijeenkwam, maar in 1351 werd dat door het parlement wel bevestigd. Toen al: een volmachtenregering met een fiat achteraf.

En dat er zijn die ondanks alle ellende beter worden: ook dat is van alle tijden. De vakbond vandaag; in de 14de eeuw een aantal in naam religieuze groepen die ‘wondermiddelen’ verkochten. Ik lees uit de mond van Doorbraak-auteur Philip Roose, in een interview in De Morgen, dat in Italië de maffia door corona goede zaken doet. Ze houden bedrijven financieel recht, met als bijkomend voordeel dat zwart geld in de witte economie kan worden gebracht. En uiteraard is dat niet gratis.

Het doet me denken aan Het Verzuim van de Dood van Nobelprijswinnaar José Saramago. In die roman is er in Portugal ook een pandemie, maar een omgekeerde: niemand gaat nog dood. En dat creëert gigantische problemen. Ook daar is het de maffia die het snelst is met ‘oplossingen’. Als u toch in uw kot moet blijven, zeer aanbevolen lectuur.

Het politiek debat zal dus weldra woeden als nooit tevoren. Niet in het minst omdat de problemen én de financiële put veel groter zullen zijn dan ooit tevoren; omdat zo goed als iedereen een rechtvaardige inspanning zal moeten leveren, maar helaas zijn er soorten rechtvaardigheid; omdat er, ondanks gigantische druk van de straat, massief volgehouden onpopulaire maatregelen zullen moeten worden genomen. Is er, behalve Dave Sinardet en Noël Slangen, iemand die denkt dat dat iets is voor een tijdelijke volmachten- en minderheidsregering met beperkte opdracht?

En zij die dromen van een Vivaldi-coalitie: veel succes! Uw regeerverklaring zal achteraf blijken een wilsverklaring over euthanasie te zijn geweest. Voor uzelf én voor het land. Want uiteraard zal u – er worden nu al uitgebreide krantenstukken over geschreven – niet raken aan de Sociale Zekerheid, die nu, zoals dat heet, toch wel haar nut heeft bewezen. Dat laatste klopt, zonder ook maar de minste twijfel. Maar net om zo’n letterlijk vitaal systeem te behouden, moeten we het hervormen. En dat kan alleen werk zijn voor een echte, gedragen regering: met een meerderheid in noord en zuid, met solidariteit én responsabilisering. En daar is véél werk aan, en dus moet daarmee liever vandaag dan morgen worden begonnen.

Tja.. Ondanks mijn eerder verschenen Salut en de kost/kots (Doorbraak 17/3/20) hoop ik stiekem dat dat nog kan. Je weet maar nooit…


Eerder

Leve de werkelijkheid

Het was een opvallend moment. Geert Wilders in debat met Rob Jetten, boegbeeld van het links-liberale D66. Wilders heeft nagetrokken dat Jetten, minister van Klimaat in het demissionaire kabinet Ru...

Lees het hele artikel

Nieuw Sociaal Contract

Ik heb het vele keren gedaan voor de VRT: verkiezingsprogramma’s maken. Het eerste was de vinger op de zere plek leggen, proberen te bepalen waar de verkiezingen over gingen. Wanneer je dat doorhad...

Lees het hele artikel

Een uphill battle

Het is zo ver: Doorbraak zit al een kleine week in een nieuw jasje. Er is een vaste ploeg die beslagen op het ijs staat, er zijn ook nieuwe mensen die voor Doorbraak schrijven. Het is tijd voor de ...

Lees het hele artikel

Raar, en het doet zeer

Ik kreeg het van jongs af aan ingelepeld. Toen ik nog maar nauwelijks kon lezen zag ik het in verschillende talen op de toren staan: Nooit meer oorlog. Het is lange jaren meegegaan. Het werd een L...

Lees het hele artikel